Tu ubierałam Mirę!

Kiedy wynaleziona został rayon oraz sztuczny jedwab? Kto, jako pierwszy, wprowadzał do wielkiej mody zamek błyskawiczny?*

Na te pytania, i cały szereg innych, odpowiada Instytut Ubioru w Kioto w swoim pięknym wydawnictwie „Moda. Historia mody XX wieku”.

Tu szukałam inspiracji podczas pisania powieści „Mira. Po prostu kobieta”. Album był szafą Miry, stąd pochodziły jej torebki, płaszcze wierzchnie (w tym peleryna wieczorowa), suknie, bielizna.

Książka zatem jest wyjątkowo ważna dla osób, które chcą poszerzyć wiadomości oraz obejrzeć stroje opisane w powieści.

Wehikuł czasu

Album jest niezwykłą podróżą w czasie. Przykłady?

Fantastyczne jedwabne płaszcze z epoki fin de siècle, u. Obok zaś zamieszczone są reprodukcje zdjęć stylowych dam w podobnym okrycia, a czasem wręcz w egzemplarzu posiadanym przez Instytut!

Kilka kartek dalej niezwykła jedwabna suknia autorstwa Madeleine Vionnet: biała do kostek, prosto krojona z przepięknie upiętym tyłem i długim trenem, zdobiona różyczkami. Inspiracje: drzeworyt japoński ukiyo-e i kimono. W tej sukni 27 czerwca 1922 roku wytworna Paryżanka wzięła ślub. To było niezwykle eleganckie wydarzenie. Instytut w swoich zbiorach posiada zaproszenia oraz zdjęcia z uroczystości! Czuję niemalże ciepły powiew wiatru, słyszę życzenia dla nowożeńców.

Przewracam kolejne strony … Wzrok pada na delikatną, różową suknię balową haftowana srebrną nicią i cekinami. Obszerna spódnica, gorset. Nie mogę się mylić! To dzieło Christiana Diora. Niezwykłości sukni podkreśla sposób jej haftowania: elementy zwiększają się od pasa w dół. Dzięki temu ściśnięta gorsetem talia wydaje się jeszcze szczuplejsza. A niemalże po sąsiedzku – zdjęcia kolejnej sukni tego kreatora. Jest szafirowa w szaro-błękitne cętki. Krój? Klasyczny dla New Look: gorsetowa góra i szeroka spódnica z trzech falban złożonych na pół, aby powiększyć ich objętość. Do tego identyczna torebka i sandałki na niskiej szpilce. Gdy w 1956 roku Christian Dior stworzył ten komplet był on szczytem wyrafinowania. Każda z tych rzeczy dziś jest skarbem. Jednak zmienił się styl i szyk. Modna dama nie zestawiłaby ich dzisiaj razem. Te dwie suknie to kwintesencja lat 50.

I jako ostatni przykład – to być może niezamierzona, ale jednak, duża doza sarkazmu autorów. Tematem jest ubiór w czasie II Wojny Światowej. „W Londynie w czasie wojny konieczne ograniczenia sprawiły, że powstawały wyłącznie rzeczy funkcjonalne i minimalnie zdobione. Prezentowana suknia pochodzi z londyńskiej filii Callot Sueurs (…)” Po czym następuje opis kreacji: ”(…) góra i spódnica z żółtej wełny, FUTRO LAMPARTA na odpinanym kołnierzu i na przodzie (…). Około roku 1940”. Cóż, gdy terror faszystowski rozlewał się po świecie, futro lamparta faktycznie było rzeczą wyłącznie funkcjonalną i zdobiło minimalnie.

Mariano Fortuny

Wydawnictwo przywraca pamięć o zapomnianych, a niegdyś wielbionych kreatorach mody. Moje największe odkrycie?

Piękne panie, przystojni panowie – oto Mariano Fortuny y Madrazo (1871-1949)! Był jednym z największych twórców mody początków XX w. Stworzył wspaniałe kreacje inspirowane starożytną Grecją z drobno plisowanych tkanin, które sam projektował i często farbował tzw. suknie delfijskie. Zawdzięczamy mu więc hit tego sezonu – solejkę! Kto dziś o nim pamięta? W rodzinnej Hiszpanii wzmiankowany jest głównie jako syn znanego w tym kraju malarza Maria Fortuny. Wymienia się go także jako członka artystycznej rodziny. Jego matka wywodziła się z wpływowego rodu Madrazo.  

To niesprawiedliwe! Mariano był artystą wszechstronnym: projektował ubrania i tkaniny, malował, fotografował, tworzył scenografię. Przed I Wojną Światową w jego kreacjach chodziły takie gwiazdy jak Natasha Rambova – amerykańska scenografka, projektantka kostiumów, gwiazda kina niemego i druga żona Rudolfa Valentino. W książce jest piękne zdjęcie tej damy w sukni Mariano.

Po śmierci projektanta żona Fortuny’ego chciała przekazać rządowi w Hiszpanii zbiory i projekty zgromadzone w weneckim pałacu należącym do artysty. Hiszpanie – odmówili!

Spuścizna po kreatorze przetrwała tylko dzięki temu, że wdowa oddała pałac razem ze zbiorami miastu Wenecja, pod warunkiem otoczenia ich opieką. W pałacu mieści się wspaniałe muzeum.http://fortuny.visitmuve.it/en/home/

Miłośnicy mody mają zatem dodatkowy powód, aby zatrzymać się w tym mieście w drodze na urlop,  nie tylko po to, aby zobaczyć „najpiękniejszy salon Europy” czyli Plac Św. Marka, ale także, aby obejrzeć tę unikalną kolekcję.  

Zdaniem Agnieszki

Autorzy książki przedstawiają kształtowanie się mody, jako odpowiedzi m.in. na: wyzwania czasów, powstawanie nowych klas i warstw społecznych oraz trendów w kulturze i sztuce. Album pełny jest niezwykle staranie wykonanych reprodukcji części zbiorów Instytutu: ubrań, bielizny, butów, kapeluszy, torebek, biżuterii, a także prywatnych zdjęć itp. Książka przypomina sylwetki zapomnianych, projektantów i pokazuje ich wspaniałe pomysły. Rozsiewa blask najpiękniejszych dla mnie epok w historii mody: fin de siècle’u, dwudziestolecia międzywojennego, lat 50. To jedna z najwspanialszych pozycji w mojej biblioteczce i lektura obowiązkowa dla miłośników mody, historii, sztuki … Czyta się najmniejszy nawet podpis, każdą wzmiankę i przypis. Nie ma ani jednego zbędnego słowa w esencjonalnych wprowadzeniach do poszczególnych części książki. Nie brak też starannie opracowanych wykazów: projektantów i domów mody, słownika terminów (np. chemise, echelle, dziewczyna Gibsona**) oraz indeksu nazwisk.

*Odpowiedzi na pytania:

„Rayon wynaleziony został około 1883 roku i szeroko stosowany od momentu stworzenia w Anglii, w 1905 roku, jego mieszanki z wiskozą. Pod nazwa „sztuczny jedwab” stał się w latach 20. XX wieku bardzo popularny”.

„Elsa Schiaparelli jako pierwsza użyła zamka błyskawicznego w strojach haute couture.”.

** Definicje ze słownika

Chemise – empirowa sukienka-koszulka muślinowa z mocno podniesioną do góry talią, z wyciętym dekoltem i wąska spódnicą.

Echelle – dekoracyjny rząd kokard ułożony na formie szczebli drabinki na przodzie bawetu, czyli sztywnej wkładki w kształcie litery V noszonej na przedzie sukni wierzchnie, często niezwykle starannie i bogato zdobiona.

Dziewczyna Gibsona – postać wykreowana przez amerykańskiego ilustratora Charlesa Danę Gibsona, uosobienie stylu lat 1895-1910  – dziewczyna o sylwetce z mocno zaznaczona talią.